LỜI KHUYÊN CỦA CÁC CHUYÊN GIA:

Người già dùng nhiều loại thuốc

có nguy cơ đe dọa tính mạng

Thu Thủy (theo The Guardian)

Age UK (Anh Quốc) cho biết, các phản ứng hóa học ngoài ý muốn giữa các loại thuốc khác nhau có thể gây ra nguy hiểm cho bệnh nhân cao tuổi.

Khoảng 2 triệu người cao tuổi ở Anh đang sử dụng ít nhất bảy loại thuốc khác nhau dẫn tới có nguy cơ bị tổn hại sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng do phản ứng hóa học giữa các loại thuốc hoặc thuốc bị mất tác dụng với họ.

Theo một báo cáo từ Age UK, NCT ở nước này đang cảm thấy thất vọng bởi hệ thống chăm sóc sức khỏe đang cho phép lưu hành các loại thuốc gây hại nhiều hơn là có lợi. Theo đó, cứ năm đơn thuốc cho NCT sống tự lập có một đơn không phù hợp. NCT được chăm sóc tại nhà phải sử dụng trung bình ít nhất tám loại thuốc, tỷ lệ mắc sai lầm khi thuốc được kê đơn cho đối tượng tự theo dõi này là 1/10.

Báo cáo cho biết, sử dụng nhiều loại thuốc không phải lúc nào cũng tốt. Các bác sĩ có xu hướng thêm một vài loại thuốc mới mỗi khi bệnh nhân cao tuổi có sự thay đổi trong sức khỏe, nhưng không cắt giảm các loại thuốc cũ.

Càng dùng nhiều thuốc, NCT càng có nguy cơ dễ bị té ngã khiến họ phải nhập viện. Mỗi ngày ở Anh có gần 1.000 người già phải nhập viện vì té ngã. Các trường hợp có tiền sử té ngã sẽ có khả năng tiếp tục phải nhập viện vì ngã nếu họ trên 65 tuổi và thuốc bổ sung lần ngã sau sẽ tăng thêm 14% so với thời điểm kê thuốc lần đầu.

Phản ứng có hại của thuốc gây ra gần 6% nguyên nhân nhập viện ngoài ý muốn, báo cáo cũng cho biết. Cứ 50 trường hợp, có 1 trường hợp tử vong.

Tác dụng phụ của thuốc với NCT bao gồm buồn nôn, chóng mặt, chán ăn, suy sụp tâm trạng, sụt cân, cơ bắp đau mỏi và mê sảng. Khi càng lớn tuổi, khả năng cơ thể tự xử lý các loại thuốc thay đổi và chúng ta trở nên nhạy cảm hơn với các tác dụng phụ. Ví dụ đối với thuốc giảm đau, NCT chỉ nên sử dụng một phần tư đến một nửa liều so với người bình thường.

Nếu NCT dùng nhiều loại thuốc khác nhau (thuật ngữ khoa học gọi là polypharmacy) thì nên có đánh giá thường xuyên về thuốc để đảm bảo cân bằng. Báo cáo của Age UK cũng nêu ví dụ về những trường hợp phải đối phó với tất cả các loại thuốc họ đã được kê đơn, chẳng hạn như cụ bà Jane, 77 tuổi, đang dùng 17 loại thuốc, 5 trong số đó phải uống ít nhất 3 lần một ngày để hạn chế chứng động kinh, huyết áp cao, suy tuyến giáp, phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm xương khớp, bệnh vẩy nến và chóng mặt.

Cụ bà Anne, 84 tuổi và sống một mình, đang dùng 19 loại thuốc cho các tình trạng bao gồm viêm loét đại tràng, tăng huyết áp, hen suyễn và viêm xương khớp. Bà đã được xuất viện với ba túi thuốc nhưng không có hồ sơ lưu ý nào về tác dụng phụ và các yếu tố không nên kết hợp khi sử dụng thuốc.

Age UK cho biết, trong nhiều trường hợp, sử dụng thuốc đúng liều sẽ hỗ trợ NCT sống khỏe mạnh hơn. Giám đốc từ thiện của Age UK, ông Caroline Abrahams cho biết: “Chúng tôi may mắn được sống vào thời điểm có rất nhiều loại thuốc hiệu quả có sẵn để hỗ trợ điều trị sức khỏe của NCT, nhưng vẫn có nguy cơ ảnh hưởng lớn nếu sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp các loại thuốc này và gây ra tác dụng phụ có hại cho NCT hơn là giúp ích cho họ”.

Đó là lý do tại sao điều thực sự quan trọng với một bác sĩ lâm sàng là có một cái nhìn tổng quan tốt về tất cả các loại thuốc của bệnh nhân và xem xét theo thời gian liệu chúng có còn tốt nhất cho sức khỏe của bệnh nhân không; không chỉ sử dụng riêng lẻ mà còn tính đến khả năng dùng chung với các loại thuốc khác mà bệnh nhân đang dùng.

Tiến sĩ Henry Woodford, Chủ tịch nhóm Dược sĩ tại Hiệp hội Lão khoa Anh cho biết, qua báo cáo của Age Uk, ông đã nhận ra bức tranh đầy đủ của vấn đề: “Đây là thứ tôi thấy hàng ngày và là một vấn đề phức tạp. NCT tích lũy rất nhiều bệnh theo thời gian. Thuốc được kê đơn vì nó là giải pháp theo các nghiên cứu về bệnh học. Tuy nhiên, các loại thuốc này lại chưa được thử nghiệm trong môi trường giả định kết hợp với các loại thuốc khác hoặc chúng có thể đã được thử nghiệm trên những người 60 tuổi nhưng không phải là những người trên 70 tuổi. Đó chắc chắn là điều chúng tôi cần khắc phục”.

Age UK muốn chính phủ xem xét đầy đủ các tác động có hại của nhiều loại thuốc không phù hợp đối với NCT trong kế hoạch đánh giá mức độ của Dịch vụ Y tế quốc gia. Báo cáo chỉ ra rằng, phương pháp điều trị không dùng thuốc cũng có thể được thử nghiệm. Hoạt động thể chất có thể giúp điều trị trầm cảm, hạ huyết áp, giảm lượng insulin đối với người mắc bệnh tiểu đường loại 1 và thậm chí cải thiện khả năng chữa khỏi ung thư vú và viêm ruột.

Các phương pháp tiếp cận không dùng thuốc như trị liệu cảm giác, xoa bóp, âm nhạc và tập thể dục có thể hiệu quả và an toàn hơn so với các loại thuốc dành cho những người mắc chứng mất trí nhớ.

Đăng trên Tạp chí NCT số tháng 12 năm 2019